შოპინგის ახალი რეალობა: ონლაინ ვაჭრობის ტენდენციები საქართველოში!

სა­ქარ­თვე­ლო­ში ონ­ლა­ინ ვაჭ­რო­ბა დი­ნა­მი­კუ­რი ზრდი­სა და გარ­დაქ­მნის ეტაპ­ზეა. ქვე­ყა­ნა გა­და­დის ახალ ციფ­რულ პა­რა­დიგ­მა­ში, სა­დაც კომ­ფორ­ტი, მოქ­ნი­ლო­ბა და ლო­კა­ლუ­რი მიდ­გო­მა მომ­ხმა­რე­ბელ­თა ბაზ­რის მთა­ვა­რი გან­მსა­ზღვრე­ლი ფაქ­ტო­რე­ბია. ინ­ტერ­ნე­ტის ფარ­თო გავ­რცე­ლე­ბა, სმარ­ტფო­ნე­ბის აქ­ტი­უ­რი გა­მო­ყე­ნე­ბა და სა­ერ­თა­შო­რი­სო პლატ­ფორ­მე­ბის გაძ­ლი­ე­რე­ბა ცვლის იმას, თუ რო­გორ და რას ყი­დუ­ლო­ბენ მომ­ხმა­რებ­ლე­ბი.
სა­ქარ­თვე­ლოს სტა­ტის­ტი­კის ეროვ­ნუ­ლი სამ­სა­ხუ­რის მო­ნა­ცე­მე­ბით, 2025 წლის­თვის ქვეყ­ნის მო­სახ­ლე­ო­ბის და­ახ­ლო­ე­ბით 37%-მა შე­ი­ძი­ნა პრო­დუქ­ტი ან ისარ­გებ­ლა მი­წო­დე­ბის სერ­ვი­სით ბოლო 12 თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში, რაც და­ახ­ლო­ე­ბით ექ­ვსი პრო­ცენ­ტით მე­ტია წინა წლის მო­ნა­ცე­მებ­თან შე­და­რე­ბით. ქა­ლა­ქებ­ში ეს მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი 43–44%-ს აღ­წევს, ხოლო სოფ­ლად და­ახ­ლო­ე­ბით 26%-ს. გან­სა­კუთ­რე­ბით აქ­ტი­უ­რე­ბი არი­ან ახალ­გაზ­რდა მომ­ხმა­რებ­ლე­ბი: 15–29 წლამ­დე ასა­კობ­რივ ჯგუფ­ში ონ­ლა­ინ შეს­ყიდ­ვე­ბის მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი 60%-ს აჭარ­ბებს.
თუმ­ცა ეს ჯერ კი­დევ მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად ჩა­მორ­ჩე­ბა მსოფ­ლი­ოს წამ­ყვან ბაზ­რებს (მა­გა­ლი­თად, GWI-ის მო­ნა­ცე­მე­ბით, ჩი­ნეთ­ში ზრდას­რუ­ლი მო­სახ­ლე­ო­ბის 62.5% ყო­ველკ­ვი­რე­უ­ლად ახორ­ცი­ე­ლებს ონ­ლა­ინ შეს­ყიდ­ვებს, აშშ-ში ეს მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი 58%-ზე მე­ტია, ხოლო ევ­რო­პის უმე­ტეს ქვეყ­ნებ­ში — 50%-ს აღე­მა­ტე­ბა). ეს გან­სხვა­ვე­ბა მი­უ­თი­თებს იმა­ზე, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს ბა­ზა­რი ჯერ კი­დევ ფლობს უზარ­მა­ზარ ზრდის პო­ტენ­ცი­ალს.
მარ­კე­ტფ­ლე­ი­სე­ბი მნიშ­ვნე­ლო­ვან როლს თა­მა­შო­ბენ ონ­ლა­ინ ვაჭ­რო­ბის გან­ვი­თა­რე­ბი­სა და პრო­დუქ­ცი­ის ხელ­მი­საწ­ვდო­მო­ბის გაზ­რდა­ში. ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე გა­მორ­ჩე­უ­ლი მო­თა­მა­შეა Wildberries, რო­მე­ლიც აქ­ტი­უ­რად ავი­თა­რებს სერ­ვი­სებ­სა და ლო­გის­ტი­კურ ინფრას­ტრუქ­ტუ­რას, ასე­ვე აფარ­თო­ებს ასორ­ტი­მენტს ად­გი­ლობ­რი­ვი მწარ­მო­ებ­ლე­ბი­სა და სე­ლე­რე­ბის ჩარ­თვით. პლატ­ფორ­მა­ზე უკვე წარ­მოდ­გე­ნი­ლია ქარ­თუ­ლი ბრენ­დე­ბი, ელე­რე­ბის პროგ­რა­მის ამოქ­მე­დე­ბის შემ­დეგ მო­სა­ლოდ­ნე­ლია, რომ პლატ­ფორ­მა­ზე ქარ­თუ­ლი წარ­მო­ე­ბის პრო­დუქ­ცი­ის არ­ჩე­ვა­ნი კი­დევ უფრო გა­იზ­რდე­ბა. კომ­პა­ნია აღ­ნიშ­ნავს, რომ ონ­ლა­ინ შეს­ყიდ­ვებ­ზე ინ­ტე­რე­სი სწრა­ფად იზ­რდე­ბა, რაც ნა­წი­ლობ­რივ იმით აიხ­სნე­ბა, რომ ბა­ზა­რი ჯერ კი­დევ ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბის ეტაპ­ზეა.
მომ­ხმა­რებ­ლე­ბი სულ უფრო ხში­რად ირ­ჩე­ვენ მო­ბი­ლურ არ­ხებს — შეკ­ვე­თე­ბის მზარ­დი წილი აპ­ლი­კა­ცი­ე­ბით სრულ­დე­ბა, რაც ეხ­მი­ა­ნე­ბა გლო­ბა­ლურ ტენ­დენ­ცი­ას — “mobile first”. ყვე­ლა­ზე მო­თხოვ­ნა­დი კა­ტე­გო­რი­ე­ბია სი­ლა­მა­ზი­სა და თა­ვის მოვ­ლის პრო­დუქ­ტე­ბი, ტან­საც­მე­ლი, წიგ­ნე­ბი, აქ­სე­სუ­ა­რე­ბი და სა­ყო­ფა­ცხოვ­რე­ბო ნივ­თე­ბი. მა­გა­ლი­თად, Wildberries-ის პლატ­ფორ­მა­ზე, რო­მე­ლიც სა­ქარ­თვე­ლო­ში ერთი წლის წინ ამოქ­მედ­და, სი­ლა­მა­ზის კა­ტე­გო­რი­ა­ში გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბულ­მა შეს­ყიდ­ვებ­მა შე­ად­გი­ნა 2025 წლის იან­ვარ–სექ­ტემ­ბე­რის სრუ­ლი შეს­ყიდ­ვე­ბის 49%. მომ­ხმა­რე­ბელ­თა აქ­ტი­უ­რო­ბა იზ­რდე­ბა არა მხო­ლოდ თბი­ლის­ში, არა­მედ რე­გი­ო­ნებ­შიც — აჭა­რა­ში, ქვე­მო ქარ­თლში, იმე­რეთ­ში და სხვა­გან. პლატ­ფორ­მა, რო­მე­ლიც ამ­ჟა­მად მუ­შა­ობს რვა ქვე­ყა­ნა­ში, მო­ი­ცავს 60 მი­ლი­ონ­ზე მეტი პრო­დუქ­ტის ბა­რათს და იყე­ნებს თა­ნა­მედ­რო­ვე ტექ­ნო­ლო­გი­ებს, რომ­ლე­ბიც ამარ­ტი­ვე­ბენ ძებ­ნა­სა და შერ­ჩე­ვას (მათ შო­რის ფო­ტოს მი­ხედ­ვით პრო­დუქ­ტის ძებ­ნა­საც). Wildberries-ის ერთ-ერთი მთა­ვა­რი უპი­რა­ტე­სო­ბაა შეკ­ვე­თე­ბის გა­ცე­მის პუნ­ქტე­ბის ფორ­მა­ტი — მომ­ხმა­რებ­ლებს შე­უძ­ლი­ათ შე­ძე­ნამ­დე მო­ი­ზო­მონ ტან­საც­მე­ლი და გა­ი­მარ­ტი­ვონ დაბ­რუ­ნე­ბის ან გაც­ვლის პრო­ცე­სი. და­მა­ტე­ბით, პლატ­ფორ­მა მომ­ხმა­რებ­ლებს სთა­ვა­ზობს მოგ­ვი­ა­ნე­ბით გა­დახ­დის შე­საძ­ლებ­ლო­ბას (იმ შემ­თხვე­ვა­ში, თუ პრო­დუქ­ტი რა­ი­მე მი­ზე­ზით არ აღ­მოჩ­ნდა შე­სა­ფე­რი­სი).
უცხო­უ­რი ონ­ლა­ინ გა­ყიდ­ვის პლატ­ფორ­მე­ბიც სწრა­ფად იძე­ნენ პო­პუ­ლა­რო­ბას — სა­ქარ­თვე­ლოს შე­მო­სავ­ლე­ბის სამ­სა­ხუ­რის მო­ნა­ცე­მე­ბით, 2024 წელს სა­ზღვარ­გა­რე­თი­დან მი­ღე­ბუ­ლი ამა­ნა­თე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა
თით­ქმის ორ­ჯერ გა­ი­ზარ­და, რაც Temu-სა და სხვა სა­ერ­თა­შო­რი­სო პლატ­ფორ­მე­ბის გა­აქ­ტი­უ­რე­ბას უკავ­შირ­დე­ბა.
უცხო­უ­რი ონ­ლა­ინ გა­ყიდ­ვის პლატ­ფორ­მე­ბიც სწრა­ფად იძე­ნენ პო­პუ­ლა­რო­ბას — სა­ქარ­თვე­ლოს შე­მო­სავ­ლე­ბის სამ­სა­ხუ­რის მო­ნა­ცე­მე­ბით, 2024 წელს სა­ზღვარ­გა­რე­თი­დან მი­ღე­ბუ­ლი ამა­ნა­თე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა თით­ქმის ორ­ჯერ გა­ი­ზარ­და, რაც Temu-სა და სხვა სა­ერ­თა­შო­რი­სო პლატ­ფორ­მე­ბის გა­აქ­ტი­უ­რე­ბას უკავ­შირ­დე­ბა.
ანა­ლი­ტი­კუ­რი სა­ა­გენ­ტო E-commerce Bridge-ის მო­ნა­ცე­მე­ბით, 2024–2028 წლებ­ში სა­ქარ­თვე­ლო­ში ონ­ლა­ინ ვაჭ­რო­ბა გა­იზ­რდე­ბა სა­შუ­ა­ლო წლი­უ­რი ტემ­პით 15.8%, რაც მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად აჭარ­ბებს ევ­რო­პის სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­ნებ­ლებს. ამა­ვე პე­რი­ოდ­ში, ონ­ლა­ინ სექ­ტო­რის წილი სა­ცა­ლო ვაჭ­რო­ბა­ში გა­იზ­რდე­ბა 7.9%-დან 12.4%-მდე. სა­ქარ­თვე­ლო­ში ონ­ლა­ინ ბაზ­რის ზრდის გან­მა­პი­რო­ბე­ბე­ლი ფაქ­ტო­რე­ბია შე­და­რე­ბით ახალ­გაზ­რდა მო­სახ­ლე­ო­ბა (სა­შუ­ა­ლო ასა­კი — 38.1 წელი) და ციფ­რუ­ლი ინფრას­ტრუქ­ტუ­რის უწყვე­ტი გან­ვი­თა­რე­ბა, რაც ონ­ლა­ინ შეს­ყიდ­ვებს კი­დევ უფრო ხელ­მი­საწ­ვდომს ხდის.
შო­პინ­გის ახა­ლი რე­ა­ლო­ბა ყა­ლიბ­დე­ბა ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის, ლო­გის­ტი­კუ­რი ინო­ვა­ცი­ე­ბის და მომ­ხმა­